Từ hôm nay, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 chính thức có hiệu lực. Trong số các điều chỉnh đáng chú ý, hai chế độ liên quan trực tiếp tới an toàn – an sinh của người lao động là tai nạn lao động và tử tuất đã được “thiết kế” lại theo hướng thu hẹp phạm vi chi trả quỹ tai nạn nhưng đồng thời tạo thêm dư địa linh hoạt cho trợ cấp tuất.
1. Chế độ tai nạn lao động: thu hẹp phạm vi, điều chỉnh mức hưởng
Từ 01 / 07 / 2025, khái niệm “tai nạn lao động” được thu hẹp: mọi sự cố xảy ra trên quãng đường hợp lý từ nơi ở đến nơi làm việc (hoặc ngược lại) không còn được xếp vào nhóm tai nạn lao động. Lao động gặp rủi ro trên cung đường này sẽ chuyển sang hưởng chế độ ốm đau với mức trợ cấp = 75 % tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho thời gian phải nghỉ điều trị
Đối với những tai nạn xảy ra tại nơi làm việc hoặc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, người lao động vẫn được giải quyết theo chế độ tai nạn lao động như trước đây. Ngoài ra, Luật mới bổ sung quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện: nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 5 % trở lên, họ cũng được nhận trợ cấp tai nạn lao động, giúp mở rộng lưới an sinh cho lao động khu vực phi chính thức
2. Chế độ tử tuất: thay “lương cơ sở” bằng “mức tham chiếu”
Khoản trợ cấp tuất hằng tháng hiện hành dựa trên lương cơ sở sẽ được chuyển sang tính theo “mức tham chiếu” – một ngưỡng tiền tệ được Chính phủ quy định, dự kiến linh hoạt hơn, phản ánh sát điều kiện kinh tế – xã hội tại từng thời điểm.
Thân nhân có người trực tiếp nuôi dưỡng: trợ cấp hằng tháng = 50 % × mức tham chiếu.
Thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng: trợ cấp hằng tháng = 70 % × mức tham chiếu.
Ngoài việc đổi “căn cứ tính”, tỷ lệ phần trăm chi trả không thay đổi, bảo đảm thân nhân người lao động tiếp tục nhận mức hỗ trợ ổn định, đồng thời tạo nền tảng cho Nhà nước điều chỉnh linh hoạt khi lương cơ sở được cải cách hoặc thay thế trong tương lai
Khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức thi hành, người lao động và thân nhân nên rà soát lại điều kiện tham gia, mức hưởng của mình để chủ động hoàn thiện hồ sơ, tránh gián đoạn quyền lợi. Nếu cần tư vấn chi tiết, có thể liên hệ cơ quan BHXH hoặc các kênh hỗ trợ chính thức để được hướng dẫn thủ tục kịp thời.
