Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 cùng Thông tư 12/2025/TT-LĐTBXH đã chính thức có hiệu lực từ đầu tháng này, mở ra một khung quy định cụ thể và linh hoạt hơn về thời điểm người lao động được hưởng lương hưu. Dưới đây là những điểm mới đáng chú ý.
Tuổi nghỉ hưu – lộ trình tăng “nhích” từng năm
Trong điều kiện lao động bình thường, lao động nam sẽ đủ tuổi hưu khi tròn 61 tuổi 3 tháng trong năm 2025; con số này của nữ là 56 tuổi 8 tháng. Từ năm sau, mỗi năm tuổi hưu của nam tăng thêm 3 tháng, của nữ tăng 4 tháng – tiến dần tới mốc 62 tuổi cho nam (năm 2028) và 60 tuổi cho nữ (năm 2035)
6 điều ấn định tháng đầu hưởng lương hưu
- Trường hợp phổ biến: Người lao động đủ tuổi và có ít nhất 15 năm đóng BHXH sẽ nhận lương hưu từ tháng kế tiếp sau khi chạm mốc tuổi nêu trên.
- Vẫn tiếp tục làm việc sau khi đủ điều kiện: Nếu đã đủ tuổi hưu nhưng còn ký hợp đồng, lương hưu chỉ bắt đầu tháng sau khi kết thúc việc làm để tránh vừa hưởng lương hưu vừa hưởng lương làm việc.
- Nghỉ hưu vì suy giảm khả năng lao động: Khi giám định y khoa xác nhận giảm khả năng lao động (tối thiểu 61 %), lương hưu được tính từ tháng sau kết luận. Nếu kết luận đến trước tuổi hưu, khoản chi vẫn lùi về tháng liền kề sau tháng đủ tuổi .
- Không rõ ngày-tháng sinh: Với hồ sơ chỉ ghi năm sinh, cơ quan BHXH mặc định ngày sinh là 1/1 của năm đó; thời điểm hưởng lương hưu bắt đầu từ tháng liền kề sau khi đủ tuổi theo cách tính mới.
- Đóng BHXH từ 15 đến dưới 20 năm và thuộc diện nghỉ hưu sớm: Nhóm này được phép lĩnh lương hưu ngay từ ngày luật có hiệu lực – 1/7/2025 nếu thỏa mãn tuổi hưu sớm quy định tại Điều 64 Luật BHXH 2024 .
- Nộp “một gói” để bù thời gian còn thiếu: Ai thiếu một vài tháng đóng BHXH có thể đóng bù; lương hưu bắt đầu tháng kế tiếp sau khi hoàn tất nghĩa vụ đóng. Trường hợp thất lạc toàn bộ hồ sơ trước 1995, thời điểm hưởng căn cứ vào văn bản giải quyết của cơ quan BHXH.
Điều chỉnh tiền hưu và trợ cấp kèm theo
Lương hưu hằng năm sẽ được điều chỉnh dựa trên chỉ số giá tiêu dùng; các trường hợp hưởng mức thấp hoặc nghỉ hưu trước 1995 sẽ được ưu tiên tăng cao hơn để thu hẹp chênh lệch.
Ngoài khoản chi hằng tháng, người lao động còn có thể nhận trợ cấp một lần nếu thời gian đóng vượt ngưỡng: nam trên 35 năm, nữ trên 30 năm. Mỗi năm vượt quy định trước tuổi hưu được tính 0,5 tháng mức bình quân tiền lương; nếu tiếp tục đóng sau tuổi hưu, mỗi năm “thừa” được tính 2 tháng . Luật cũng giữ nguyên quyền lựa chọn lĩnh BHXH một lần đối với những người không thể hoặc không muốn lĩnh lương hưu thường kỳ
Lời khuyên dành cho người lao động và doanh nghiệp
Người lao động nên rà soát sổ BHXH, bảo đảm đầy đủ thông tin ngày-tháng-năm sinh và tổng thời gian đóng. Nếu thiếu ít tháng đóng, hãy hoàn tất sớm để không lỡ cơ hội nhận lương hưu ngay khi đủ tuổi. Trường hợp dự định nghỉ do suy giảm sức khỏe, cần làm giám định y khoa sớm để xác định kịp thời điểm hưởng.
Doanh nghiệp cần cập nhật quy trình nhân sự, báo giảm lao động đúng tháng để người lao động được chuyển sang hưởng chế độ hưu trí liền mạch; đồng thời chuẩn bị kế hoạch nhân lực thay thế khi nhân viên lớn tuổi nghỉ hưu.
